Thành lập và tan rã

Vào năm thứ năm, trong môn Phòng chống Nghệ thuật Hắc ám, giáo sư, và cũng là Thanh tra tối cao của Bộ Pháp thuật, Dolores Umbridge chỉ dạy cho học sinh những lý thuyết tự phòng vệ bản thân và từ chối dạy thực hành những đòn phép tấn công. Bà ta làm như thế theo lệnh của Bộ trưởng Bộ Pháp thuật Cornelius Fudge vì ông này sợ giáo sư Albus Dumbledore đang chuẩn bị huy động học sinh chống lại Bộ Pháp thuật và lật đổ ông ta. Chương trình giảng dạy mới không phổ biến trong học sinh, nhất là học sinh năm thứ năm, vì họ đang chuẩn bị cho kì thi Pháp thuật Thượng đẳng (O.W.L) mà chương trình này lại không có thực hành, điều bao gồm cả trong bài thi. Harry Potter cho rằng việc thiếu kiến thức thực hành phép thuật sẽ dễ dàng gây tổn thương cho học sinh trước sự hồi sinh của Chúa tể Voldemort. Tuy nhiên, Bộ Pháp thuật không tán thành với ý kiến này vì vẫn không tin Voldemort đã trở lại. Hermione Granger ngay lập tức đề nghị Harry khởi xướng một tổ chức học sinh bí mật để cùng nhau tập luyện Phòng chống Nghệ thuật Hắc ám và Harry đồng ý. Hermione cùng Ronald Weasley tuyển mộ một nhóm học sinh (lên đến 28 thành viên) từ nhà Gryffindor, Ravenclaw và Hufflepuff; tuyệt nhiên không có sự góp mặt của nhà Slytherin. Nhóm học sinh này gặp bộ ba Harry, Ron và Hermione tại quán rượu Cái Đầu Heo ở làng Hogsmeade để thảo luận về việc thành lập tổ chức. Khi biết được về buổi gặp mặt đó qua Willy Widdershins, Dolores Umbridge đã cấm tất cả các tổ chức học sinh hoạt động mà không có sư xác minh của bà ta. Để né tránh sự giới hạn của Dolores Umbridge, Harry đã bí mật giảng dạy tại Căn phòng Yêu cầu, gặp mặt một tuần một lần liên tục suốt mấy tháng. Các thành viên liên lạc với nhau thông qua một đồng vàng pháp thuật (đồng Galleon giả) được làm bởi Hermione, giống như Dấu hiệu Hắc ám của bọn Tử thần Thực tử. Cho Chang đề nghị tên hội là "Hội phòng vệ" viết tắt là D.A. (The Defence Association). Tuy nhiên, Ginny Weasley lại đề nghị đặt tên là "Quân đoàn Dumbledore" (Dumbledore's Army) để chế giễu đường lối hoạt động của Dolores Umbridge, tật đa nghi của Cornelius Fudge về giáo sư Albus Dumbledore và để bày tỏ sự trung thành đối với Albus Dumbledore. Tên viết tắt D.A. tiếp tục được sử dụng.

Một người bạn của Cho Chang là Marietta Edgecombe đã bán đứng tổ chức cho Dolores Umbridge. Trong phim, hành động này được thay đổi bằng việc Umbridge dùng Chân dược của giáo sư Severus Snape để bắt Cho khai ra địa điểm hoạt động. Hành động phản bội đó đã kích hoạt lời nguyền của Hermione lên những thành viên trong hội D.A. để đảm bảo họ sẽ giữ bí mật và kết quả là trên mặt Marietta xuất hiện dòng chữ "kẻ tố giác". Để tránh xảy ra việc Harry bị đuổi học, giáo sư Dumbledore, với trợ giúp của Kingsley Shacklebolt (một Thần Sáng và một thành viên của Hội Phượng hoàng), đã xác nhận rằng chính ông là người thành lập Hội để xây dựng một quân đoàn học sinh lật đổ Bộ. Trong suốt thời gian đối đầu với Bộ, dự định sẽ bắt ông, giáo sư đã trốn thoát, chế ngự Dolores Umbridge, Cornelius Fudge và một Thần Sáng khác tên là Dawlish. Giáo sư nói cho Harry, Marietta và giáo sư Minerva McGonagall rằng "Fudge rồi sẽ ước rằng ông ta chưa bao giờ đuổi tôi ra khỏi Hogwarts". Ý nghĩa của câu nói này vẫn còn rất mập mờ, vì Fudge đã bị sa thải vào năm sau vì sự hồi sinh của Chúa tể Voldemort đã lan truyền ra công chúng, và vì sự hành động sai lầm của ông trong tình huống đó: che giấu mọi người.

Mặc dù các thành viên trong hội đã ngừng gặp nhau sau sự kiện có người phản bội nhưng những học sinh vẫn giữ lại sử dụng những phép thuật phòng vệ được học, thập chí ngay cả trong Bộ Pháp thuật. Sáu thành viên trong hội (Harry Potter, Ronald Weasley, Hermione Granger, Neville Longbottom, Ginny Weasley, Luna Lovegood) tham gia vào trận chiến với những Tử thần Thực tử tại Sở Bảo mật. Chỉ có Harry và Neville trụ lại khi kết thúc: Hermione bị trúng lời nguyền từ đối thủ Antonin Dolohov; Ron bị tấn công vì một đòn phép không rõ, sau đó còn bị những bộ não tập kích thêm lần nữa; Luna bị hạ gục; Ginny bị vỡ xương mắt cá chân, sau đó bị choáng váng. Neville bị đá vào mặt, gãy đũa thần nhưng vẫn sống sót. Cậu ta có thể phát điên nếu thành viên Hội Phượng hoàng không đến kịp lúc vì Bellatrix Lestrange dự định sẽ ra đòn đối với cậu giống như đã làm với cha mẹ cậu. Chỉ riêng ra Harry an toàn vì những Tử thần Thực tử muốn bảo vệ Quả cầu tiên tri mà cậu đang cầm. Nhưng mặc cho sự cố gắng, quả cầu vẫn bị hủy diệt trước khi bọn chúng biết được nó chứa gì bên trong. Không có thành viên nào phải mang vết thương vĩnh viễn nhưng có một sự mất mát về cái chết của Sirius Black, cha đỡ đầu của Harry.

Những thành viên khác trong Quân đoàn Dumbledore như Ernie Macmillan, Hannah Abbott, Susan Bones, Justin Finch-Fletchley, Anthony Goldstein, Terry Boot đã dùng những gì họ được học để nguyền rủa Draco Malfoy, Crabbe và Goyle khi bọn chúng định mai phục Harry trên tàu tốc hành Hogwarts vào cuối năm. Ba đứa học sinh nhà Slytherin đó giống như "ba con ốc sên trong bộ đồng phục học sinh" vì sức mạnh và ảnh hưởng lớn từ những câu thần chú được bắn ra.

Thành viên trong Hội không còn gặp nhau nữa từ phần sáu, Harry Potter và hoàng tử lai, vì họ đã có giáo sư Severus Snape dạy cho những phép thuật phòng vệ trong môn học, mặc dù Luna và Neville vẫn muốn tiếp tục những cuộc gặp. Khi những Tử thần Thực tử tấn công vào trường, Luna và Neville đã nhận được lời kêu gọi của Harry đến trợ giúp cậu và giáo sư Dumbledore, Hermione, Ron và Ginny.

Tái lập và cuộc chiến cuối cùng

Trong phần bảy, Neville, Ginny và Luna trở lại trường Hogwarts và bắt đầu cho một kế hoạch bí mật chống đối những Tử thần Thực tử đang cai quản ngôi trường này. Đồng thời họ còn phục hồi và mở rộng phạm vi của Quân đoàn Dumbledore, thể hiện sự thách thức với những Tử thần Thực tử tại trường. Ví dụ có lần họ bí mật dán thông báo "Quân đoàn Dumbledore vẫn tiếp tục bổ sung thành viên mới" lên trên tường khiến cho hai giáo sư và cũng là Tử thần Thực tử Alecto và Amycus Carrow phải tức điên lên.

Cuối cùng, Luna bị những Tử thần Thực tử bắt cóc để gây áp lực lên cha cô là Xenophilius Lovegood, Ginny phải rời khỏi trường và quyền kiểm soát chung của Hội được giao toàn bộ cho Neville. Theo cậu ta, đa số hoạt động của Hội bị tạm ngừng vì sự kiện Michael Corner bị tra tấn vì cố gắng cứu những học sinh năm thứ nhất bị trói (và Neville cũng không muốn thành viên nào bị thương nữa). Cũng cùng lúc, hai chị em Tử thần Thực tử nhà Carrow rất muốn trừng phạt Neville Longbottom vì sự chống đối của cậu. Để tránh đi, những thành viên trong hội sử dụng Căn phòng Yêu cầu làm căn cứ, và sử dụng lối đi bí mật đến quán rượu Cái Đầu Heo để tìm thức ăn. Theo Neville, Căn phòng Yêu cầu hoàn toàn an toàn đối với bên ngoài, rộng rãi, là nơi tốt để đại diện cho ba nhà Gryffindor, Ravenclaw và Hufflepuff. Lối đi từ trường Hogwarts vào Căn phòng Yêu cầu được đổi mỗi ngày nên rất khó để người lạ xâm phạm vào.

Thời gian sau, Harry đến Căn phòng Yêu cầu bằng lối đi bí mật từ quán rượu Cái Đầu Heo. Họ tìm thấy Neville bị thương và Seamus "thậm chí còn tệ hơn" (theo lời của Neville). Bộ ba Harry, Ron và Hermione gặp lại các bạn và các anh chị tại đây, thậm chí có những người đã ra trường. Harry hỏi Cho Chang và các thành viên nhà Ravenclaw về chiếc vương miện trí tuệ của Rowena Ravenclaw - một trong những Trường sinh Linh giá - và Luna Lovegood dẫn cậu đến phòng sinh hoạt của nhà Ravenclaw để tìm đầu mối. Harry đã gặp giáo sư Minerva McGonagall tại đây và thông báo cho bà biết rằng Voldemort đang trên đường đến trường Hogwarts. Những học sinh dưới tuổi yêu cầu, học sinh nhà Slytherin được sơ tán, ngôi trường nhanh chóng được chuẩn bị để trờ thành chiến trường. Những thành viên trong Quân đoàn Dumbledore đóng vai trò bảo vệ trường, tạo cơ hội cho Harry đi tìm Trường sinh Linh giá bị mất, và hai người trong số đó đã hi sinh, là Fred Weasley và Colin Creevey.